Roosendaal

Zaterdag 25 maart 2006 - ROOSENDAAL – Met de keus voor een dagelijks bestuur zonder het CDA, staat Roosendaal aan de vooravond van een historische omwenteling. Voor de eerste keer in de geschiedenis, staat het katholieke smaldeel buitenspel.

Het bestuurlijke klimaat in Roosendaal heeft sinds jaar en dag het predicaat ‘rooms en rimpelloos’, naar de titel van een boek van sociologe Cock Gorisse uit 1993. Donderdag nog nam minister Pechtold (bestuurlijke vernieuwing) in Den Haag het rapport ‘Culturen rond besturen’ in ontvangst waarin de karakterisering ‘rooms en rimpelloos’ uitgebreid aan de orde komt. Dit door onderzoekers van de Universiteit van Utrecht opgestelde rapport behandelt vier jaar dualisme in de gemeentepolitiek, en Roosendaal is een van de aangehaalde voorbeelden.

In Roosendaal is, zo merken de onderzoekers op, de laatste jaren gewerkt aan een nieuwe politieke stijl die past bij de traditie van ‘rooms en rimpelloos’. Waarmee bedoeld wordt dat de overgang van een door de katholieken beheerst bestuur naar een modern, minder confessioneel bestuur vrijwel zonder strijd is verlopen.

Bestuurderskracht

De laatste stap in die overgangsfase wordt nu gezet door de coalitie die PvdA, RLPR en VVD aangaan. Toonde de Roosendaalse Lijst vier jaar geleden ‘bestuurderskracht’ door – als grote winnaar van de verkiezingen van 2002 – zijn machtspositie niet uit te buiten, maar genoegen te nemen met evenveel wethouderszetels als het veel kleinere CDA, nu gaat de grootste partij – de PvdA – een stap verder.

In een klimaat van goede onderlinge verhoudingen (de Utrechtse rapporteurs: „collegeleden, raadsleden en (top-)ambtenaren kunnen het in Roosendaal goed met elkaar vinden“) heeft informateur Gerrichhauzen de drie grootste raadsfracties bijeengebracht om een coalitie te gaan vormen. Paars met een lokaal randje in Roosendaal: nog nooit eerder vertoond.

Cock Gorisse vanuit haar woning in Oosterhout: „Dit is inderdaad ongekend voor Roosendaal. Sinds de vorming van partijen voor de gemeenteraadsverkiezingen, hebben de katholieken deel uitgemaakt van het dagelijkse bestuur. We gaan dan terug naar de jaren twintig, toen de Rooms Katholieke Staatspartij meedeed.“ Oók voordat echte partijen vertegenwoordigd waren, speelden de katholieken de eerste viool. Gorisse: „Je had de RK Kiesvereniging, die al vanaf 1891 kandidaten stelde en een machtsfactor vormde. Sinds die tijd is het katholiek smaldeel niet weg geweest uit het college van burgemeester en wethouders.“

Dadendrang

Of de CDA-loze coalitie meer daden- en vernieuwingsdrang vertoont dan de colleges van de afgelopen honderd jaar, is een vraag waarop het antwoord nog moet blijken.

In het rapport ‘Culturen rond besturen’ staat een en ander over veranderingsgezindheid: „Roosendaal is zeker vernieuwingsgezind, maar loopt meestal niet voorop.“ En: „Prioriteit wordt gegeven aan economische ontwikkeling, en niet aan ontwikkeling op sociaal-cultureel terrein: de ziel is altijd iets winkel-achtigs.“ Tijdens een debat in aanwezigheid van minister Pechtold zei wethouder Jan Pelle (Economische Zaken, PvdA) dat het in Roosendaal „inderdaad niet allemaal groots en meeslepend is. Het is allemaal wel aardig, met het zakelijke dat het primaat heeft“.

Dat zakelijke heeft te maken met de rol die in een grijs verleden fabrikanten en later de middenstand hebben vervuld in de lokale politiek. Aanvankelijk vooral in de katholieke partijen (waarvan het CDA de opvolger is), later ook in typische standspartijen (waarvan de RPLR de laatste overblijver is) en de VVD. Deze twee partijen blijven in het college, het zakelijke zal dus ongetwijfeld herkenbaar blijven in de Roosendaalse aanpak van problemen. Daar doet het feit dat de PvdA de verkiezingen glansrijk heeft gewonnen niets aan af.